mescit
Tokat’ın Almus ilçesine bağlı köy. Almus’a 35 km uzaklıktaki köyün doğusunda Adamlı köyü, batısında Yusufoğlan ve Yakupoğlan köyleri, güneyinde Sivas’a bağlı Kurtlapa köyü, kuzeyinde Gölgeli ve Arısu köyleri bulunmaktadır. Köy; Yukarı Mescit, Aşağı Mescit ve Orta Mescit isminde üç mahalleden oluşmakta..
1773 tarihinde Tozanlı’ya bağlı köyler listesinde Mescit / Mescitli adı bulunmamakta. 1845 tarihinde köy Hafik’e bağlı olarak geçmektedir. Mescitli XIX. Yüzyıl sonlarında İpsile / Tozanlı / Doğanşar’a bağlandı. 1968’lere kadar Doğanşar’a bağlı kaldı. Halen, Almus ilçesine bağlıdır..
Mescit köyünün tarihini tam olarak ortaya çıkarabilmek için Hafik, Sivas merkez ve Almus’un tarihi araştırılmalıdır. Bu sebeple köyün tarihini kesin olarak bilmiyoruz..
Emin ULU köyün tarihi hakkında şu bilgileri vermekte: “Köyde çok sayıda harabe bulunmakta. Şahinkaya’da havuş var. Killik mevkiindeki tarla sürümleri sırasında çanak çömlek kırıklarına rastlanılmış, taş duvarlar ortaya çıkarılmış. Köy halkının bir kısmının Tunceli’den, bir kısmının İran’dan geldiği söylenmekte, diğer bir kısmının da Kars’ın Göle kazasından buralara göç ettikleri yaşlıların ifadesinden anlaşılmaktadır.”
Nüfus: 1845 tarihinde köyde 23 hane bulunmaktaydı. Bunlar; Yuvacıoğlu Hasan, Küçük Mehmet oğlu Ahmet, Mollaömeroğlu Hasan, İmâretli Feyzullah, Yuvacıoğlu Ahmet, Siyahoğlu İbrahim, Mollaömeroğlu Abdullah, Mollaömeroğlu Osman, Küçük Mehmet oğlu Osman, Halil Bey oğlu Ömer, Hasan Bey oğlu Abdullah, Hamisoğlu Ömer ile köydeki yabancı haneler olan Karlıoğlu Ali, Hacı Bekir zevcesi Hatun, Hacı Bekir’in oğlu Süleyman Ağa, Cehkan oğlu merhum Hacı Mehmet Ağa, Hasan Alemdarın oğlu Hazar Hacı Hüseyin, Bekir’in oğlu Üsücek, Hasne’nin oğlu ..., Kasım Ağa damadı Sınıkcı Ahmet Efendi, Göncü Hafız Efendi, Karlıoğlu Ömer, Hasanbeşeoğlu Abdullah’tı. .
Günümüz Mescit köylüleri belgelerde geçen sıraladığımız bu isimlerle bağlantılarının olup olmadığını bilmemekteler. 1915’lerde köyde 157’si kadın, 131’i erkek olmak üzere toplam 288 nüfus bulunuyordu.2 Köyün nüfusu 1935’te 362, 1946’da 345, 1960’ta 398, 1965’te 397, 2002’de 1.425 kişidir..”
Ekonomi: 1845 tarihinde Mescit’de 23 hanenin 289 dönüm ekili, 218 dönüm ekinsiz, 119 dönüm boz ve çalı tarlası vardı. Köyde, 30 sağılan koyun, 18 kısır koyun, 50 sağılan keçi, 36 kısır keçi, 16 sağılan inek, 16 kısır inek, 15 kuzu, 16 oğlak, 11 düve, 13 tosun, 2 camus balak, 38 koşum öküzü, 4 döllü kısrak, 4 tay, 10 merkep ile 41 arı kovanı vardı. Kuzu ve oğlakların eksik yazıldığı dikkati çekmekte. Mescit köyünde toplam 320 hayvan vardı. Hane başına düşen ortalama hayvan sayısı yaklaşık 14’dür. 1845’de köy halkından İstanbul’da çalışan bulunmamakta. Köyün toplam geliri 4.899 kuruş, vergisi ise 990 kuruş idi.3 Köyde hane başına düşen ortalama gelir 213 kuruş, ortalama vergi ise yaklaşık 43 kuruş idi. Gelir miktarı, Tozanlı ortalaması olan 365 kuruşun 152 kuruş altındadır. Köyün gelir seviyesi son derece düşük. Hane başına düşen ortalama ekilebilir arazi miktarı 12.5 dönüm, ekinsiz arazi miktarı yaklaşık 15 dönümdü. Ekilemeyen arazilerin yarıya yakınını boz ve çalı tarlalar oluşturmaktadır. .
Ziyaret Yerleri: Emin ULU, köydeki ziyaret yerleri hakkında ise aşağıdaki bilgileri vermektedir: Mescitli köyü kış mevsiminin gelmesiyle altı ay süreyle kuş uçmaz kervan geçmez bir belde haline gelmekte. Çaresizlik ve acı köy halkını kaderiyle baş başa bırakmaktadır. Bu sebeple halk umutsuzluğuna umudu, hastalarına şifayı bahar gelip yollar açılıncaya kadar ziyaret yerlerinde aramaktadır. Köyde bulunan ziyaret yerleri şunlardır:
Boğmaca Tekkesi: Çok öksürenler bu tekkeye giderler. Cöher (cevher – su) alıp içerler. Eğer öksürükleri geçerse tekkeye kurban keserler.
Daraklı Tekke: Eserli olanlar bu tekkeye giderler. Tekkenin etrafında dolanarak dua eder. Cuma akşamları kurban kesilir.
Deynekli Evliya: Malı davarı hastalananlar, hasta hayvanı getirip bu tekkenin üstünde tuzlarlar. Orada kurban kesilecek hayvanın kanı akıtılır. Böylece hangi hayvanın kurban edileceği belli edilmiş olur.
Kesikbaş: Bu tekkeye yağmur duası için gidilir. Tekkenin başında dua edilip kurban kesilir..
Süt Tekkesi: Sütü kesilen kadın ve hayvanlar, bu tekkeye götürülür, su içirilir. Tekke köyün içindedir.
Tombul Tekke: Genelde kısır hayvanlar bu tekkenin etrafında dolandırırlar. Tekkenin başına kısır hayvanın mengürünü asıp giderler...
