çilehane
Çilhane köyü ilçe merkezine 43 km uzaklıkta olup Doğusunda Reşadiye İlçesine bağlı Çat köyü, Batısında Dereköy ve Gümeleönü Köyü, Kuzeyinde yine Reşadiye ilçesine bağlı Dolay Köyü, Güneyinde Cihet kasabası ve Çiftlik köyü bulunmaktadır.
Çilehane Köyü Halkı 1888 yıllarında (93 Harbi) Kafkasya 'dan yurdumuza göç eden Karaçay türklerindendir.yerel dili oğuz lehçesi olmayıp Kıpçak lehçesidir. Köyün adı köy içinde bulunan Horasan erenine ait türbeden gelmektedir.Daha evvelden İlimiz Reşadiye İlçesine bağlı olan köy 18/05/2001 tarihinde ilçemize bağlanmıştır. Köyde 45 hane ikamet etmekte olup nüfusu 153 tür.Tokat il Merkezinde 104 hane diğer şehirlerde 128 hane etmekte olup bu nüfus ile toplam 1000 kişilik bir nüfus vardır.
Köyün geçim kaynakları hayvancılık ve tarıma dayanmaktadır.Cumhuriyetin ilk yıllarına açılan İlkokul sayesinde devletin her kademesinde onlarca çalışanı vardır.Ancak şu an köyde genç nesil olmadığı için köy okulu kapalı olup eğitime ara verilmiştir.Köyün iç sokakları tamamen asfalttır.Köyde Tarım Kredi Kooperatifi, Sağlık Ocağı, Orman Şefliği, soğuk demirciler, hızarhaneler ve Akaryakıt satış istasyonu vardır. Bu köyümüz ile Dereköy arasında Tozanlı çayının etrafı yazın doğal plajdır. İstanbul da bulunan civar halkı bu bölgeyi plaj olarak değerlendirmektedir.Köyün altyapı inşaatları bitmiş olup halen sulama kanalları, havuz ve Köy konağı inşaatları devam etmektedir. Köyün arazisinin büyük bir bölümü sulanabilmektedir.
Çılehane, Tokat ilinin Almus ilçesine bağlı bir köydür.
Çilehane Köyü muhtemelen, Kafkasya'dan göçlerin 1881-1914 yıları arasında gerçekleşen ikinci dalgası ile Türkiye'ye gelen Karaçaylılar tarafından kurulmuştur.
Osmanlı Devletinin Kafkasya göçmenlerini iskan polimalarına uygun olarak,İstanbul,Düzce-Adapazarı,Zile gibi bölgelerde bir süre geçici olarak iskan edilen göçmenler, bu günkü köyün bulunduğu yerde nihaiyi olarak yerleşmişlerdir. Sonra ki yıllarda göç sırasında dağılan bir takım ailelerinde katılımıyla köyün bugün ki nüfus yapısı oluşmuştur.
Köy adını kurulduğu yerde bulunan Horasan erenine ait olduğu söylenen türbeden almaktadır.Reşadiye ilçesine bağlı olan köy coğrafi koşullar ve ulaşım gibi koşullarda göz önünde bulundurularak Almus ilçesine bağlanmayı seçmiştir.
Cumhuriyetin erken dönemlerinde kurulan ilkokul bugün öğrenci yokluğundan kapalı olsa bile,Köy halkının Eğitime yönelmesine ve yüksek tahsilin yaygınlaşmasına yol açmıştır. Tokat ili ortalamasının çok üzerinde bir yüksek tahsil oranına uzun yıllardan beri koruyan köyümüz buna bağlı olarak yoğun şekilde göç vermiştir.Bu gün yaklaşık 120 hane ile il merkezinde ve buna yakın bir ora da ülkenin muhtelif şehirlerinde ikamet eden bir nüfusa sahiptir.Köyde ise yaklaşık 35 hanede 150 kişilik bir nüfus yaşamaktadır.
Orman işletme şefliği ve deposu,Sağlık ocağı,Tarım Kredi Kooperatifi,Akaryakıt istasyonu,Kereste Atölyeleri,Soğuk demir atölyeleri ve Ziraat makineleri tamir atölyeleri ile bölgemizde ekonomik ve sosyal ala bir merkez konumunda bulunan köy, Tokat ilinin Kuzey doğusunda Yeşil ırmağın iki ana kolundan biri olan Tokat ırmağının oluşturduğu Tozanlı vadisinde il merkezine yaklaşık 85, Almus ilçe merkezine 40 km uzaklıkta dağlık ve engebeli bir arazide yer almaktadır.Güneyinde Deveci dağlarının uzantıları olan Dumanlı ve Asmalı dağları, Kuzeyinde Köse dağlarının uzantısı olan Dünek dağları bulunur.
Dumanlı Dağlarının 1800-2000 m rakımlı zirvelerinde otlak olarak kullanılan yaylamız mevcuttur. Tozanlı vadisinin Kuzey ve Güneyinde yer alan bu dağlar Gürgen,Kayın,Meşe ve Sarıçam ormanları ile çok zengin bir doğa ve Yaban hayatı Alanı oluşturmaktadır.Almus Baraj gölü çevresinde oluşan mesire alanları ve iklim üzerindeki olumlu etkileriyle bir zenginlik kaynağıdır.
Köyün doğusunda Çat,İsmailiye,Güneyinde Çiftlik,Cihet,batısında Dereköy, Gökköy ve Kuzeyinde Dolay, Sazak köyleri ile iyi ilişkiler içindedir.
Köy halkının birlik ve beraberliğini sağlamak amacıyla Tokat il Merkezinde Çilehane Köyü Kültür ve Dayanışma Derneği kurulmuştur.Bu dernek 1999 yılından beri faaliyetlerini sürdürmektedir.
