çayönü
Tozanlı Çayı'nın hemen yanıbaşında kurulu Çayönü Köyü bu yöre köylerinin aksine topludur. Köyün doğusunda Sarıören, batısında Bağtaşı Kasabası, güneyinde Hubyar Köyü, kuzeyinde ise Göltepe Köyü bulunmaktadır.
EKONOMİ
Tarım ürünleri olarak köyümüzde buğday, arpa, yulaf, ceviz, mısır, patates ve fasulye bolca yetiştirilmektedir. Hayvancılık olarak büyükbaş hayvanın yanısıra küçükbaş hayvan da beslenmektedir. Ayrıca arıcılık da önemli bir geçim kaynağıdır.
Tarihi kayıtlara göre 1455'te köyümüzde bir değirmen faaliyet halindeydi. 1485'teki kayıtlarda ise bu değirmenin harap halde olduğu söylenmektedir. 1520'deki kayıtlar ise köyümüzde 2 tane çalışır vaziyette ve bir tane de harap halde olmak üzere 3 tane değirmen bulunduğu yazılmaktadır. 1574'te harap haldeki değirmenin yıkıldığını ve köyümüzde toplam 2 tane değirmenin kaldığını anlamaktayız.
1455'te 3058 akçe olan köyümüzün vergi geliri, 1485'te 1947 akçeye düşmüştür. 1554'te 1525 akçeye kadar gerileyen vergi gelirimiz 1574'te ise aşırı bir yükselme göstererek 6800 akçeye çıkmıştır.
1845 yılında tutulan kayıtlara göre köyümüzde toplam 1326 hayvan mevcuttu ve hane başına düşen hayvan sayısı 53'tü. Bu tarihte köyde sadece bir tane değirmen olduğu yazılmıştır. 1845'te köy halkından 2 kişi İstanbul'da hamamda çalışmaktaydı. Köyün toplam geliri 12.314 kuruş, vergisi ise 2944 kuruştu. Köyümüz o tarihte Tozanlı Kazası'nda bulunan toplam 20080 dönüm arazinin binde 35'ine, 52829 hayvanın binde 25'ine, 445.163 kuruşluk gelirin binde 28'sine sahipti. 1845'te Değeryer Köyü'nde ortalama gelir 493 kuruş olup Tozanlı ortalamasının 128 kuruş üzerindeydi.
Köyümüzden şehre göç edenler çoğunlukla İstanbul ve Bursa'ya yerleşmiştir. Bunların dışında Antalya, Alanya, İzmir, Kırklareli, Sinop, Afyonkarahisar, Trabzon ve Sivas'ta da yaşayan köylülerimiz vardır. İstanbul'dakiler genellikle Alibeyköy semtinde kümelenmişlerdir. Bu şehirdeki köylülerimiz nakliyeci, konfeksiyoncu, hamamcı ve kamu kurumunda işçi olarak çalışmaktadırlar.
COĞRAFİ DURUM
Günümüzde köy halkı tarım ve hayvancılıkla geçinmektedir. Köyde 700 civarında büyükbaş hayvan bulunmaktadır. Köy halkı yaz aylarında Sarıören Köyü ile ortak kullanılan 1800 metre rakımlı yaylaya çıkmaktadır. Yayla, Sarıören ve Değeryer yaylası şeklinde adlandırılmaktadır.
Köyümüzün sahip olduğu tarım alanlarının çok az bir kısmı sulanabilmektedir. Bu sebeple çiftçilik büyük çaplı olarak yapılamamaktadır. Arazi yapısı genellikle dağlık ve engebelidir. Irmak boyundaki arazilerin hemen hemen hepsi sulanabilmektedir ve köyümüzde aşağı yukarı her türlü sebze ve meyve yetiştirilebilmektedir. Fakat bu üretim ticari amaçlı olmayıp yalnızca köylülerimizin kendi ihtiyaçlarını karşılayacak kadardır. Hayvancılık ise sadece büyükbaş hayvanlarla sınırlıdır. Küçükbaş hayvancılık yapılmamaktadır. Kümes hayvancılığı ise sadece ailelere yetecek kadardır.
NÜFUS
Tarihi kayıtlara göre köyümüzde 1455'te 30 hane ve 4 bekar, 1485'te 21 hane ve 1 bekar, 1520'de 18 hane ve 2 bekar, 1554'te 37 hane ve 15 bekar, 1574'te 59 hane ve 79 bekar bulunmaktaydı. Köyümüzün nüfusu özellikle 1574'te büyük bir artış göstermiştir.
1831 tarihli kayıtlara göre ise köyümüzde 0-13 yaş arası 18, 13-30 yaş arası 13, 30-40 yaş arası 7, 40 yaş üzeri 11, askerde ve dışarıda 7 olmak üzere toplam 56 erkek nüfus bulunmaktaydı. 1915'e gelindiğinde ise 87'si kadın, 69'u erkek olmak üzere toplam 156 nüfus olduğu yazılmaktadır.
1845 tarihinde köyde 25 hane vardı. Bunlar İmamoğlu Osman Efendi, İmamoğlu Süleyman, Hamzaoğlu Mehmet, Halilbeyoğlu Mehmet, Deliahmetoğlu Mustafa, Topçuoğlu Hasan, Çokdaroğlu Derviş, İnekoğlu Musa, Karahasanoğlu Osman, Mirbeyoğlu Ali, Keleşoğlu Molla Bekir, Karahasanoğlu Veli, Mirbeyoğlu Osman, Karahasanoğlu Mecruh Ali, Hacı Torunu Kara Osman, Keleş Ali, Ömeroğlu İbrahim, Baloğlu Mehmet, Pabuçoğlu Hasan, İmamoğlu İsmail, Köroğlu Osman, Pabuçoğlu Mehmet, İmamoğlu Hasan, ve köydeki yabancı haneler olan Molla Hasan ile Eminoğlu Bekir Efendi'dir. Köy imamı İmamoğlu Osman Efendi, hatibi İmamoğlu Süleyman, muhtar da Hamzaoğlu Mehmet'ti.
1935'te 166 olan köy nüfusu, 1946'da 169'a, 1967'de 310'a ve 1973'te de 403 kişiye ulaşmıştır. Şu anda köyde oturanların sayısı yaklaşık 270 kişidir. Hane sayısı 50-55 arasındadır. Son yıllarda çok göç veren köyümüzden yaklaşık 100 hane değişik şehirlere göç etmiştir. Gurbetteki köylülerimizin büyük bir kısmı İstanbul, Bursa, İzmir ve Antalya'ya yerleşmişlerdir.
1455'ten günümüze kadar çeşitli zamanlarda köyümüzde gayr-i müslimlerin de yaşadığı kaydedilmektedir. Günümüzde köyde yaşayan sülaleler Didangil, Mıstıkgil, Hafızgil, Sayıtgil, Hatipgil, Polisgil, Kahyagil, Zoralıgil, Damatgil, ve Bekiroğlugil'dir.
